มะปราง (Plum Mango, Marian Plum) เป็นพืชสมุนไพรจำพวกต้น ที่มีชื่อเรียกตามท้องถิ่นต่างๆ เช่น ภาคเหนือเรียกมะผาง, มะยงชิด, กาวาง หรือมะยง ส่วนภาคใต้เรียกปราง และจังหวัดเชียงใหม่เรียกมะผางก่ำปอ เป็นต้น ซึ่งมะปรางนี้จัดเป็นผลไม้ที่มีแหล่งกำเนิดอยู่ในทวีปเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ของเรา โดยเป็นที่คุ้นหน้าคุ้นตาของคนไทยเป็นอย่างดี และจัดเป็นผลไม้ที่มีประโยชน์แก่ร่างกายของเราอย่างมากชนิดหนึ่ง

ลักษณะทั่วไปของมะปราง
สำหรับมะปรางนั้นจัดเป็นพืชที่มีรากแก้วที่ค่อนข้างแข็งแรงอย่างยิ่งเลยทีเดียว ซึ่งเป็นผลไม้ที่มีลักษณะเป็นทรงกระบอกและแหลม และแตกกิ่งก้านสาขามาก โดยมีความสูงของลำต้นประมาณ 15 – 30 เมตร ส่วนใบของต้นมะปรางนี้จะมีลักษณะเหมือนหรือคล้ายกับใบของต้นมะม่วง เพียงแต่มีขนาดที่เล็กกว่า โดยเป็นใบสีเขียวเรียวยาว ขอบเรียบ ส่วนดอกนั้นจะมีสีเหลือง โดยออกดอกเป็นช่ออยู่ตามบริเวณปลายกิ่งแขนง ส่วนผลของต้นมะปรางนั้นจะมีลักษณะเป็นรูปทรงกลมหรือทรงไข่ บริเวณปลายจะเรียวแหลม เมื่อผลยังดิบจะมีสีเขียวอ่อนหรือเข้ม แต่เมื่อผลสุกจะมีสีเหลือง หรือเหลืองแกมส้ม ซึ่งในมะปราง 1 ช่อนี้ จะมีผลออกอยู่ราว 1 – 15 ผล ให้รสชาติหวาน หรือหวานอมเปรี้ยว และอาจมีรสเปรี้ยวจัด และในแต่ละผลจะมีเมล็ดอยู่ภายในเพียง 1 เมล็ดเท่านั้น

ผลมะปรางสุก

ประโยชน์และสรรพคุณของมะปราง
ใบ – สามารถนำมาตำใช้พอกแก้อาการปวดศีรษะ ให้รสจืดเฝื่อน
ลูก – ช่วยกัดเสมหะในลำคอ หรือแก้เสมหะมาก รวมทั้งแก้อาการน้ำลายเหนียว ตลอดจนแก้เสลดหางวัว และช่วยในการฟอกโลหิต ให้รสเปรี้ยวอมหวาน
ราก – ช่วยแก้อาการไข้กลับไข้ซ้ำ ช่วยแก้อาการไข้ตัวร้อน และช่วยถอนพิษผิดสำแดง ให้รสจืดเย็น

เนื้อและเมล็ดของมะปราง

มะปรางจัดเป็นพืชสมุนไพรที่มีประโยชน์ชนิดหนึ่ง แต่ในมะปรางบางสายพันธุ์เมื่อรับประทานเข้าไปแล้วอาจเกิดอาการคันหรือระคายในลำคอได้ ฉะนั้นจึงควรระมัดระวังในการรับประทาน