ฟัก ประโยชน์และสรรพคุณ

ฟัก ประโยชน์และสรรพคุณ

ฟัก (Winter Gourd, Winter Melon) เป็นพืชสมุนไพรจำพวกเถา ที่มีชื่อเรียกตามท้องถิ่นต่างๆ เช่น ภาคเหนือเรียกมะฟักหม่น, ฟักขม, ฟักจิง, ฟักขี้หมู, ฟักแฟง, ฟักเขียว หรือฟักขาว ส่วนภาคใต้เรียกขี้พร้า และจังหวัดแม่ฮ่องสอนเรียกมะฟักหอม เป็นต้น ซึ่งฟักนี้จัดเป็นพืชที่เพาะปลูกกันมากในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้, เอเชียใต้ และเอเชียตะวันออก โดยในบ้านเรามักนิยมนำมาประกอบอาหารรับประทาน ซึ่งสามารถรับประทานได้ทั้งชนิดดิบและชนิดสุก

ลักษณะทั่วไปของฟัก
สำหรับฟักนั้นจัดเป็นพืชลำต้นยาวชนิดหนึ่งที่มีอายุค่อนข้างสั้น โดยลำต้นจะมีสีเขียวพร้อมขนหยาบๆ ขึ้นปกคลุมอยู่ทั่วทั้งบริเวณลำต้น แตกกิ่งก้านมาก ซึ่งสามารถเจริญเติบโตได้ดีในพื้นที่ดินร่วนปนทราย มักมีการขยายพันธุ์โดยการใช้เมล็ด และเก็บเกี่ยวได้เร็วภายใน 3 เดือนเท่านั้น ส่วนใบนั้นบริเวณขอบใบจะมีลักษณะหยักคล้ายซี่ฟัน โคนเว้าเป็นรูปหัวใจ ปลายแหลม ออกแบบเรียงสลับตามข้อของลำต้น มีดอกสีเหลืองออกเป็นดอกเดี่ยวอยู่ตามบริเวณง่ามใบ และผลของต้นฟักนี้จะเป็นรูปทรงไข่แกมขอบขนาน หรือรูปทรงกลมยาว เปลือกแข็งสีเขียว ส่วนเนื้อภายในมีสีขาวอมเขียวอ่อน เนื้อแน่น ฉ่ำน้ำ พร้อมทั้งมีเมล็ดสีขาวอยู่ภายในจำนวนมาก

ประโยชน์และสรรพคุณของฟัก
ใบ – สามารถนำมาตำใช้แก้อาการฟกช้ำ หรือบวม และแก้พิษจากผึ้งต่อย หรือบาดแผลเล็กน้อย ให้รสเย็น
ลูก – ช่วยแก้ธาตุพิการ ขับปัสสาวะ และแก้อาการไอออกมาเป็นเลือด ให้รสเย็น
น้ำคั้นจากลูกฟัก – ช่วยแก้อาการโลหิตเป็นพิษ และแก้อาเจียน ให้รสเย็น
น้ำยางจากผลฟัก – ช่วยรักษาอาการเบาหวาน แก้อาการบวมน้ำ หรืออาการผิดปกติทางระบบประสาท และสามารถรักษาโรคไตได้ ให้รสเย็นฝาด
เปลือกลูก – ช่วยแก้อาการปวดเอว หรืออาการช้ำใน ให้รสเฝื่อนเย็น
เมล็ด – ช่วยแก้อาการไตอักเสบ ลดไข้ ขับพยาธิ หรือแก้อาการริดสีดวงทวาร รวมทั้งอาการบวมอักเสบ ตลอดจนแก้ลำไส้อักเสบ และช่วยบำรุงผิวพรรณ ให้รสมัน
ราก – ช่วยถอนอาการจากพิษทั้งปวง และใช้ต้มแก้อาการกระหายน้ำ หรือแก้พิษไข้ ให้รสเย็น

ดังนั้น จะเห็นได้ว่าฟักจัดเป็นพืชที่มีประโยชน์อย่างมากเลยทีเดียว โดยวิธีการเลือกฟักที่ดีนั้นควรเลือกฟักที่มีเนื้อแข็ง ส่วนภายในควรมีขอบเป็นสีเขียวเข้มแล้วค่อยๆ จางไปถึงตรงกลางจนเป็นสีขาว เมื่อนำมาประกอบอาหารจะมีรสชาติหวานกรอบและอร่อยนั่นเอง