บอระเพ็ด ประโยชน์และสรรพคุณ

บอระเพ็ด ประโยชน์และสรรพคุณ

บอระเพ็ด (Tinospora Crispa) เป็นพืชสมุนไพรจำพวกเถา ที่มีชื่อเรียกตามท้องถิ่นต่าง ๆ เช่น ภาคเหนือเรียก จุ่งจริงตัวเมีย, เจตมูลหนาม, เจตมูลย่าน, บอระเพ็ดตัวเมีย และภาคอีสานเรียก เครือขอฮอ เป็นต้น ซึ่งต้นบอระเพ็ดนั้นจัดเป็นพืชสมุนไพรไทยของเราที่หลายๆ คนต่างรู้จักกันเป็นอย่างดีในด้านสรรพคุณที่เรียกกันว่า “หวานเป็นลม ขมเป็นยา” โดยบอระเพ็ดนั้นมีสรรพคุณในการรักษาโรคต่างๆ ได้สารพัดเลยทีเดียว โดยมาพร้อมกับรสชาติอันขมจัดที่ไม่มีใครอยากลองลิ้มชิมกันดูเลยก็ว่าได้ แต่ประโยชน์นั้นมีมากมายจริงๆ โดยนิยมนำเถาเพสลากที่ไม่อ่อนหรือแก่เกินไปมาใช้ทำเป็นยารักษาโรค มักพบต้นบอระเพ็ดนี้ได้ตามป่าดิบแล้ง

ลักษณะทั่วไปของบอระเพ็ด
สำหรับต้นบอระเพ็ดนั้นจัดเป็นพันธุ์ไม้เลื้อย หรือไม้เถาที่ชอบเลื้อยพันกันกับต้นไม้ชนิดอื่น โดยมีลักษณะเถาขนาดใหญ่ทรงกลมมีปุ่มปมขึ้นอยู่ตามเถาสีเทาแกมดำ พร้อมกับรสชาติอันขมจัด โดยบริเวณเปลือกของต้นสามารถลอกออกมาได้ ส่วนใบของต้นบอระเพ็ดนั้นจะออกเป็นใบเดี่ยว แบบเรียงสลับเป็นรูปทรงหัวใจ มีแผ่นใบและขอบใบเรียบเป็นสีเขียว และดอกนั้นจะมีสีเขียวแกมเหลืองออกเป็นช่อๆ แบบแยกเพศอยู่กันคนละช่อตามซอกใบ มีขนาดค่อนข้างเล็กมาก ๆ ส่วนผลนั้นจะมีสีเหลืองหรืออาจเป็นสีแดง ลักษณะค่อนข้างกลม

ประโยชน์และสรรพคุณของบอระเพ็ด
ใบ – ช่วยบำรุงน้ำดี แก้โรครำมะนาด หรือปวดฟัน ตลอดจนช่วยแก้อาการไข้ แก้โรคผิวหนังต่างๆ รวมทั้งดับพิษปวดแสบปวดร้อน และช่วยฆ่าแมลงที่เข้าไปในหู
ลูก – ช่วยขับเสมหะเป็นพิษ และแก้อาการไข้ ให้รสขม
เถา – ช่วยแก้ไข้เหนือ ฝีกาฬ ไข้พิษ รวมทั้งพิษฝีดาษ โรคแทรกซ้อนจากไข้ทรพิษ เรียกว่าแก้ไขได้ทุกชนิดเลยทีเดียว ตลอดจนช่วยบำรุงกำลัง บำรุงไฟธาตุ บำรุงน้ำดี ช่วยให้เจริญอาหาร แก้อาการสะอึก แก้ร้อนในกระหายน้ำ และช่วยทำให้เลือดเย็น ให้รสขมเย็น คนโบราณใช้ให้เด็กหย่านม
รากอากาศ – ช่วยดับพิษร้อน ถอนพิษไข้ ตลอดจนช่วยแก้ไข้ที่ขึ้นสูงจนถึงขั้นมีอาการเพ้อคลั่ง และช่วยทำให้เจริญอาหาร ให้รสขมเย็น


แต่อย่างไรก็ตาม แม้ว่าต้นบอระเพ็ดที่เราคุ้นเคยกันนี้จะมีประโยชน์มากมายเพียงใดก็ตาม แต่ก็ต้องใช้ด้วยความระมัดระวัง โดยเฉพาะไม่ควรใช้รับประทานติดต่อกันต่อเนื่องเป็นเวลานาน หรือเกิน 1 เดือนขึ้นไป ควรมีการเว้นระยะ เนื่องจากอาจส่งผลกระทบต่อระบบหัวใจได้ และที่สำคัญเลยก็คือ หากใครที่รับประทานบอระเพ็ดนี้เข้าไปแล้วเกิดมีอาการแขนหรือขาไม่มีแรง หรือมือและเท้าชาล่ะก็ ไม่ควรรับประทานต่อ ควรหยุดรับประทานในทุกกรณี